दीर्घ प्रतीक्षेनंतर आणि बर्‍याच अनुमानांनंतर, खाजगी कर्ज देणार्‍या येस बँकेने गेल्या आठवड्यात घोषणा केली की जपानी बँकिंग दिग्गज एसएमबीसी (सुमितोमो मित्सुई बँकिंग कॉर्पोरेशन) दुय्यम खरेदीद्वारे महत्त्वपूर्ण हिस्सा खरेदी करणार आहे. उल्लेखनीय म्हणजे, भारतीय बँकिंग क्षेत्रातील ही सर्वात मोठी सीमापार गुंतवणूक आहे. या अधिग्रहण कराराचा एक भाग म्हणून, भारतातील सर्वात मोठी सार्वजनिक क्षेत्रातील बँक स्टेट बँक ऑफ इंडिया (स्टेट बँक ऑफ इंडिया) येस बँकेतील तिच्या हिस्सेदारीचा मोठा हिस्सा विकणार आहे आणि कर्ज देणार्‍या बँकेतील सर्वात मोठा भागधारक म्हणून तिचा दर्जा गमावणार आहे. एसबीआय सोबतच, बंधन बँक, फेडरल बँक, एचडीएफसी बँक यासह इतर कर्जदाते देखील येस बँकेत शेअर्स शेअर करणार आहेत.

 

जपान मधील सुमितोमो मित्सुई बँकिंग कॉर्पोरेशन (एसएमबीसी) खाजगी क्षेत्रातील कर्ज देणार्‍या येस बँकेतील २० टक्के हिस्सा खरेदी करेल. या हिस्सेदारी विक्रीसह, एसएमबीसी येस बँकेत २० टक्के हिस्सा घेऊन सर्वात मोठा भागधारक बनणार आहे. मार्च २०२० मध्ये येस बँक पुनर्रचना योजनेचा भाग म्हणून येस बँकेतील हिस्सा एसबीआय आणि इतर गुंतवणूकदार बँकांनी खरेदी केला होता. आता एसएमबीसी सर्वात मोठा भागधारक बनल्याने, एसबीआय चा हिस्सा कमी होईल, परंतु तरीही तो एक प्रमुख भागधारक राहील.

 

येस बँक बोर्डाचे हक्‍क- एसबीआय विरुद्ध एसएमबीसी

 

• हा संपूर्ण व्यवहार एसबीआय आणि इतर गुंतवणूकदार बँकांकडून एसएमबीसी ने केलेली दुय्यम भागभांडवल खरेदी आहे.

• येस बँकेच्या संचालक मंडळावर दोन संचालकांना नामांकित करण्याचा अधिकार जपानच्या सुमितोमो मित्सुई यांना असेल.

• स्टेट बँक ऑफ इंडियाकडे एका संचालक मंडळाच्या सदस्याची नियुक्ती करण्याचा अधिकार राहील तर दुसरा एसबीआय संचालक शेवटच्या तारखेला ताबडतोब राजीनामा देईल.

 

येस बँक एसबीआयचा हिस्सा

 

सध्या, सार्वजनिक क्षेत्रातील दिग्गज स्टेट बँक ऑफ इंडिया ही येस बँकेत सर्वात मोठी भागधारक आहे, ज्यांच्याकडे २३.९७ टक्के हिस्सा आहे आणि बँकांचा एकत्रितपणे खाजगी क्षेत्रातील कर्जदात्यामध्ये ३३.७१ टक्के हिस्सा आहे. व्यवहारानंतर ते येस बँकेत १० टक्के हिस्सा राखून ठेवतील.२०२० मध्ये, येस बँकेला गंभीर आर्थिक अडचणींचा सामना करावा लागला आणि ती कोसळण्याच्या उंबरठ्यावर असताना एसबीआय ने त्याचे शेअर १० रुपयांना विकत घेतले. येस बँकेत गुंतवणूक करण्याचा एसबीआयचा निर्णय बँकेला स्थिर करण्यासाठी आणि ती अपयशी ठरू नये यासाठी केलेल्या बचाव पॅकेजचा एक भाग म्हणून आला, ज्याचे भारताच्या बँकिंग क्षेत्रावर गंभीर परिणाम होऊ शकले असते. आता, सुमारे ५ वर्षांनंतर, एसबीआय येस बँकेचे ४१३ कोटी शेअर्स २१.५ रुपये प्रति शेअर या दराने विकत आहे. ही विक्री त्यांच्या सुरुवातीच्या गुंतवणुकीवर ११५% वाढ दर्शवते, म्हणजेच त्यांनी फक्त पाच वर्षांत त्यांचे पैसे दुप्पट केले आहेत. या विक्रीतून येस बँकेसाठी मोठा बदल दिसून येतो, जी एसबीआयच्या सुरुवातीच्या खरेदीच्या वेळी प्रभावीपणे दिवाळखोर होती आणि तिच्याकडे मजबूत नेतृत्वाचा अभाव होता. 

 

या गुंतवणुकीतून एसबीआयला मिळालेला १६% अंतर्गत परतावा दर (आयआरआर) प्रभावी आहे, विशेषतः बँकेला कोणीही संस्थापक नव्हता आणि खरेदीच्या वेळी बँकेला गंभीर ऑपरेशनल आणि आर्थिक आव्हानांचा सामना करावा लागत होता हे लक्षात घेता. कोसळण्याच्या मार्गावर असलेल्या कंपनीकडून १६% आयआरआर ही एक उल्लेखनीय कामगिरी आहे, जी एसबीआयच्या सहभागाची आणि वसुलीच्या प्रयत्नांची प्रभावीता दर्शवते.शुक्रवारी १६ मे २०२५ रोजी पुन्हा येस बँक सेबी च्या नजरेत खुपते आहे, कारण सुरुवातीच्या नकारानंतर काही दिवसांतच औपचारिकपणे जाहीर झालेल्या एसएमबीसी ला त्यांच्या भागभांडवल विक्रीबद्दलची महत्त्वाची माहिती उघड करण्यास येस बँकेने विलंब केला का याचा सेबी आढावा घेत आहे. बातम्यांनुसार, सिक्युरिटीज अँड एक्सचेंज बोर्ड ऑफ इंडिया (सेबी) आता घटनांच्या क्रमाचा आढावा घेत आहे. ६ मे २०२५ रोजी स्टेक सेलची बातमी नसून ती अफवा आहे, म्हणून फेटाळून लावलेली बातमी ९ मे २०२५ रोजी औपचारिकपणे जाहीर केली, या तीन दिवसांत शेअरचा भाव बाजारात बराच वधारला याची नोंद ‘सेबी’ ने घेतली आहे. किंमत-संवेदनशील माहिती उघड करण्यात विलंब झाला का याचा आढावा सेबी घेत आहे.