भारत आणि पाकिस्तानमध्ये अलिकडेच झालेल्या युद्धबंदीनंतर राजनैतिक समीकरणांमध्ये बदल दिसून येत आहे. या काळात हे स्पष्ट झाले, की पाकिस्तानला तुर्कस्तानकडून सर्वात जास्त पाठिंबा मिळाला. भारताविरुद्ध ड्रोन आणि इतर लष्करी उपकरणांसाठी पाकिस्तान तुर्कस्तानवर अवलंबून होता. यामुळे भारतात तुर्कस्तानबद्दल संतापाचे वातावरण आहे आणि ‘बॉयकॉट टर्किए’सारख्या मोहिमाही ‘सोशल मीडिया’वर ट्रेंड होत आहेत.

 

तुर्कस्तानमधील कार्पेट, फर्निचर, सजावटीच्या वस्तू, ऑलिव्ह ऑइल, ड्रायफ्रुट्स, टाइल्स, फॅब्रिक आणि पारंपारिक हस्तकला यासारख्या उत्पादनांना भारतात, विशेषतः शहरी बाजारपेठांमध्ये मागणी आहे. याशिवाय, तुर्कस्तानमधून आयात केलेली औद्योगिक यंत्रसामग्री आणि कृषी उपकरणेदेखील भारतात वापरली जातात; परंतु सध्याची परिस्थिती पाहता या उत्पादनांची मागणी कमी होण्याची चिन्हे आहेत. २०२३-२४ या आर्थिक वर्षात भारत आणि तुर्कस्तानातील द्विपक्षीय व्यापार १०.४३ अब्ज डॉलर्स होता. त्यात भारताची निर्यात ६.६५ अब्ज डॉलर्स आणि आयात ३.७८ अब्ज डॉलर्स होती. भारत तुर्कस्तानला यंत्रसामग्री, लोखंड-पोलाद, तेलबिया आणि मौल्यवान दगड यासारख्या उत्पादनांची निर्यात करतो. त्याच वेळी भारत तुर्कस्तानकडून खनिज तेल, फ्लॅट स्टील, प्लास्टिक आणि कापड आयात करतो. तथापि, फेब्रुवारी २०२४ ते फेब्रुवारी २०२५ दरम्यान, दोन्ही देशांमधील व्यापारात घट झाली. भारताची तुर्कस्तानला होणारी निर्यात ९.७ दशलक्ष डॉलर्सने घसरून ४६१ दशलक्ष डॉलर्सवर आली तर तुर्कस्तानमधून होणारी आयात २३२ दशलक्ष डॉलर्सने घसरून १४३ दशलक्ष डॉलर्सवर आली.

 

दर वर्षी भारतातील पर्यटक मोठ्या संख्येने तुर्कस्तान आणि अझरबैजानसारख्या देशांना भेट देतात; परंतु सध्याची परिस्थिती आणि ‘सोशल मीडिया’वरील निषेधांमुळे पर्यटनक्षेत्रावरही परिणाम होण्याची शक्यता आहे. ट्रॅव्हल एजन्सींच्या मते अलिकडच्या काळात तुर्कस्तान ‘टूर पॅकेजेस’च्या चौकशीमध्ये घट झाली आहे.