ब्रेकिंग

अर्थ

गुंतवणुकीचा योग्य पर्याय : ईटीएफ की म्युच्युअल फंड?

Wrutuja pandharpure
23 Jun 2025

अंतरा देशपांडे

बाजारात गुंतवणूक करण्यासाठीचे सध्या लोकप्रिय होत असलेले साधन म्हणजे एक्सचेंज-ट्रेडेड फंड (एढऋी). मात्र बर्‍याच लोकांमध्ये ईटीएफ आणि मुच्युअल फंड यात नक्की काय फरक आहे का? किंवा ते दोन्ही एकसारखेच आहेत का? हे प्रश्‍न उद्भवतात. प्रथमदर्शनी सारखे वाटणारे पण काही सूक्ष्म फरक या दोन्हीमध्ये दिसून येतात, ते आज जाणून घेऊयात.

एक्सचेंज-ट्रेडेड फंड (एढऋी) आणि म्युच्युअल फंड हे भारतातील दोन लोकप्रिय गुंतवणूक माध्यम आहेत जे गुंतवणूकदारांना सिक्युरिटीजच्या विविध पोर्टफोलिओमध्ये गुंतवणूक करण्याची संधी देतात. ईटीएफ हे निष्क्रिय गुंतवणूक फंड आहेत जे अंतर्निहित निर्देशांक किंवा मालमत्तेचा मागोवा घेतात, तर म्युच्युअल फंड हे सक्रियपणे व्यवस्थापित गुंतवणूक आहेत ज्यांचे उद्दिष्ट बाजारापेक्षा अधिक किंवा चांगला परतावा देणे आहे.

ईटीएफ आणि म्युच्युअल फंड दोन्ही गुंतवणूकदारांना शेअर बाजारात गुंतवणूक करण्याचा कमी किमतीचा मार्ग देतात, कारण ते विविधीकरण आणि व्यावसायिक व्यवस्थापन प्रदान करतात. ईटीएफ स्टॉकसारख्या एक्सचेंजवर व्यापार करतात. त्यामुळे त्यात रिअल टाइम ट्रेड शक्य आहे, तर म्युच्युअल फंड ट्रेडिंग दिवसाच्या शेवटी फंड हाऊसद्वारे नेट असेट व्हॅल्यू (छAअत) वर खरेदी आणि विक्री केले जातात.

विविधीकरणाच्या बाबतीत, ईटीएफ आणि म्युच्युअल फंड वेगवेगळे पर्याय देतात. ईटीएफ निफ्टी 50 किंवा बीएसई सेन्सेक्ससारख्या निर्देशांकाचा मागोवा घेतात आणि विविध क्षेत्रातील कंपन्यांच्या विस्तृत श्रेणीला एक्सपोजर देतात. तर दुसरीकडे म्युच्युअल फंड्स इक्विटी, डेट आणि हायब्रिड पर्यायांसह विविध मालमत्ता वर्गांमध्ये गुंतवणूक करण्याची क्षमता देतात.

ईटीएफमध्ये सामान्यतः किमान लॉक-इन कालावधी नसतो आणि गुंतवणूकदार त्यांच्या सोयीनुसार ते खरेदी आणि विक्री करू शकतो. तथापि, म्युच्युअल फंड युनिटमध्ये सहसा काही किमान लॉक-इन असते आणि या कालावधीपूर्वी युनिट्स विकल्यास दंड देखील होऊ शकतो.ईटीएफ आणि म्युच्युअल फंडांमधील आणखी एक फरक म्हणजे नफ्यावर कर आकारणी. एका वर्षापेक्षा कमी काळासाठी ठेवलेल्या म्युच्युअल फंडावरील नफ्यावर ईटीएफपेक्षा जास्त दराने कर आकारला जातो.

ईटीएफ अशा गुंतवणूकदारांसाठी आदर्श आहेत जे खर्चाची जाणीव ठेवतात आणि ज्यांना त्यांच्या पोर्टफोलिओमध्ये अधिक लवचिकता आणि तरलता हवी असते. दुसरीकडे, म्युच्युअल फंड हे दीर्घकालीन गुंतवणूकदारांसाठी असतात जे त्यांच्या फंडांचे व्यावसायिक व्यवस्थापन करू इच्छितात.

एकंदरीत, ईटीएफ आणि म्युच्युअल फंड दोन्ही भारतीय गुंतवणूकदारांना विविध फायदे देतात आणि दोघांमधील निवड वैयक्तिक पसंती आणि गुंतवणूक उद्दिष्टांवर अवलंबून असते.

ईटीएफ किंवा म्युच्युअल फंडमध्ये गुंतवणूक करण्यासाठी काही महत्वाचे मुद्दे :

1) पूर्ण समजून घ्या :

ईटीएफ किंवा म्युच्युअल फंड निवडण्यापूर्वी तुम्हाला शुल्क, गुंतवणूक धोरण आणि कामगिरीचा इतिहास समजला आहे याची खात्री करा.

2) छोट्या रकमेने सुरुवात करा :

जर तुम्ही गुंतवणूक करण्यासाठी नवीन असाल, तर लहान रकमेपासून सुरुवात करण्याचा विचार करा. एकदम मोठी उडी मारू नका.

3) विविधीकरण करा :

तुम्ही ईटीएफ किंवा म्युच्युअल फंड काहीही प्रकार निवडलात तरी, जोखीम कमी करण्यासाठी वेगवेगळ्या क्षेत्रांमध्ये तुमच्या गुंतवणुकीत विविधता आणणे महत्त्वाचे आहे. शेवटी, तुमच्यासाठी योग्य गुंतवणूक साधन तुमच्या वैयक्तिक पसंती, आर्थिक उद्दिष्टे आणि जोखीम घेण्याची क्षमता यावर अवलंबून असेल. ईटीएफ आणि म्युच्युअल फंड हे दोन्ही कालांतराने संपत्ती निर्माण करण्यासाठी उत्तम साधने आहेत, म्हणून हे सर्व तुमच्या ध्येयायसाठी कुठला योग्य पर्याय हे शोधण्याबद्दल आहे.