ब्रेकिंग

अर्थ

कुटुंबासह सुट्टीची योजना?

Wrutuja pandharpure
16 Jun 2025

भास्कर नेरुरकर (आरोग्य प्रशासन पथकाचे प्रमुख)

प्रवास विमा खरेदीतीतील घटकांचा विचार

उन्हाळ्याच्या सुट्ट्या आणि पर्यटन यांचे नाते जवळचे असते. अनेक कुटुंबांसाठी उन्हाळ्याच्या सुट्ट्या एक आनंद लुटण्यासाठी उत्तम वेळ असते. अशा काळात प्रवास विमा खरेदी करण्याची खूणगाठ मनाशी बांधावी. जेव्हा तुम्ही उष्णकटिबंधीय समुद्रकिनार्‍यावर जात असाल, गर्दीच्या शहरात असाल किंवा ग्रामीण भागात शांततापूर्ण पर्यटन करत असाल, तेव्हा सहज आणि चिंतामुक्त सहल सुनिश्चित करणे आवश्यक आहे. भारत सरकारच्या पर्यटन मंत्रालयाच्या अहवालानुसार, जानेवारी ते मे 2024 या कालावधीत परदेशात प्रवास करणार्‍या भारतीयांची संख्या 1,26,18,431 होती, तर जानेवारी ते मे 2023 मध्ये ही संख्या 1,09,99,928 आणि जानेवारी ते मे 2019 मध्ये 1,11,81,497 होती, 2023 आणि 2019 च्या तुलनेत अनुक्रमे 14.71% आणि 12.85% वाढ नोंदवली गेली आहे.

प्रवासाच्या तयारीतील एक महत्त्वाचा टप्पा म्हणजे प्रवास विमा आहे. पण, त्याकडे अनेकदा दुर्लक्ष केले जाते. प्रवासादरम्यान किंवा प्रवास सुरू होण्यापूर्वी अनेक समस्या निर्माण होऊ शकतात. त्यामध्ये सामान ते पासपोर्ट हरवण्यापर्यंतच्या घटना असतात. अनेकदा वैद्यकीय आणीबाणी आणि इतर अनपेक्षित अडचणी यांचा सामना करावा लागतो. अशा वेळी प्रवास विमा पॉलिसी मनःशांती प्रदान करते.

प्रवास विमा खरेदी करण्यापूर्वी लक्षात ठेवा

प्रवासाचे ठिकाण

तुम्ही निवडलेले ठिकाण तुम्हाला कोणत्या प्रकारचा प्रवास विमा हवा आहे हे ठरवण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावते. देशांतर्गत किंवा आंतरराष्ट्रीय पातळीवर प्रवासानुसार पॉलिसी बदलतात.

आंतरराष्ट्रीय प्रवास

आंतरराष्ट्रीय स्थळांचा शोध घेणार्‍या भारतीयांची संख्या दिवसेंदवस वाढत चालली आहे. उत्पन्न वाढल्यामुळे आणि खर्च करण्याची ऐपत वाढल्यामुळे ती वाढत आहे. भारत सरकारच्या पर्यटन मंत्रालयाच्या अहवालानुसार, भारतीय प्रवाशांनी पसंत केलेले पाच देश म्हणजे युएई (25.05%), सौदी अरेबिया (10.92%), अमेरिका (7.24%), थायलंड (5.91%) आणि सिंगापूर (5.02%), असे आहेत.

देशांतर्गत सहलींसाठी प्रवास विमा पर्यायी असला तरी, अनेक देशांमध्ये परदेशी पर्यटकांकडे प्रवास विमा पॉलिसी असणे आवश्यक असते. शेंजेन राज्य सदस्यांना भेट देणार्‍या प्रवाशांसाठी तो अनिवार्य आहे. आंतरराष्ट्रीय प्रवासातील अनपेक्षित घटनांपासून संरक्षण करण्यासाठी व्यापक विमा योजना निवडण्याची शिफारस केली जाते.

अनेक विमा कंपन्या प्रवाशांच्या गरजांनुसार 40 हून अधिक पर्यायी कवच देतात. त्यात साहसी क्रीडा कवच ते हवामान हमीचा समावेश असतो. त्यामुळे पर्यटक अतिरिक्त सुरक्षिततेसह त्यांच्या सहलींचा आनंद लुटू शकतात. काही पॉलिसींमध्ये तिकीट ओव्हरबुकिंग संरक्षण, व्यावसायिक क्रीडा कवच, आवडत्या ठिकाणी राहण्याचे विस्तारित फायदे, वैयक्तिक वस्तूंचे नुकसान, वाहन परवाना गमावणे आणि पर्यायी वाहतूक खर्च यासारख्या विशेष कवच यांचा देखील समावेश असतो. त्यामुळे त्रासमुक्त प्रवासाचा अनुभव मिळतो.

स्थानिक प्रवास

भारतात प्रवास करणार्‍यांसाठी, देशांतर्गत प्रवास विमा विविध प्रकारच्या वाहतुकीसाठी व्यापक कवच प्रदान करतो. ज्यामुळे एक अखंड प्रवास सुरक्षित होतो. देशांतर्गत प्रवास विमा पॉलिसीमध्ये वैयक्तिक अपघात विमा असून जो अपघाती मृत्यू, कायमचे अपंगत्व आणि विमाधारकावर अवलंबून असणार्‍यांसाठी वरदान ठरू शकतो. तो पाल्याच्या शिक्षणासाठी आर्थिक सहाय्य प्रदान करत असल्याने एक प्रकारचा बोनस ठरतो.

पॉलिसीधारक रुग्णालयात दाखल झाला तर त्याला विमा कवचाचा फायदा होतो. दैनिक रुग्णालय भत्ता मिळतो. जवळच्या वैद्यकीय सुविधेत किंवा त्यांच्या मूळ रुग्णालयात आपत्कालीन वैद्यकीय स्थलांतर या बाबींचा त्यात समावेश आहे.इतर फायद्यांमध्ये तृतीय-पक्ष दाव्यांसाठी वैयक्तिक दायित्व कवच, सहल रद्द करण्याचे परतावे, सुटलेले फ्लाइट कनेक्शन खर्च आणि बाउन्स्ड हॉटेल वैशिष्ट्याद्वारे हॉटेल सेवा नाकारण्याचे संरक्षण यांचा समावेश आहे, ज्यामुळे प्रवाशांची अनपेक्षित अडचणीपासून सुटका होते.

कवच आणि फायदे

एक व्यापक प्रवास विमा पॉलिसी प्रवाशांना अनपेक्षित परिस्थितींपासून वाचवण्यासाठी, आर्थिक संरक्षण आणि मनःशांती प्रदान करण्यासाठी तयार केलेली आहे. देशांतर्गत किंवा आंतरराष्ट्रीय प्रवास करताना योग्य विमा कवच असणे आवश्यक असते. त्याद्वारे आपत्कालीन परिस्थिती आणि अडचणीवर मात करता येणे शक्य होते.

वैद्यकीय कवच

प्रवास विम्याच्या सर्वात महत्त्वाच्या पैलूंपैकी एक म्हणजे वैद्यकीय आपत्कालीन कवच आहे. ज्यामध्ये अचानक आजार होणे किंवा दुखापत झाल्यास रुग्णालयात दाखल होण्याचा खर्च मिळतो. जवळच्या रुग्णालयात किंवा घरी आणीबाणीच्या प्रसंगी वैद्यकीय स्थलांतर आणि प्रवासादरम्यान किरकोळ वैद्यकीय समस्यांसाठी बाह्यरुग्ण उपचार यांचा त्यात समावेश आहे.

सहल रद्द करणे, मुदतवाढ आणि व्यत्यय

वैद्यकीय आणीबाणी, नैसर्गिक आपत्ती किंवा विमान कंपन्यांचे संप यासारख्या अनपेक्षित परिस्थितींमुळे सहल रद्द होऊ शकते किंवा त्यात व्यत्यय येऊ शकतो. प्रवास विमा प्रीपेड हॉटेल बुकिंग, फ्लाइट तिकिटे आणि सहल पॅकेजेससह परत न करता येणारे खर्च याचा परतावा देण्याची खात्री हा विमा देतो. सामान्यतः रद्द करण्याच्या कारणावर आधारित भरपाई दिली जाते. ज्यामध्ये विमा कंपन्या झालेल्या नुकसानाची टक्केवारी किंवा पूर्ण रक्कम परत करतात.

सामान आणि वैयक्तिक वस्तूंचे संरक्षण

सामान हरवणे किंवा सामान पोहोचण्यास उशीर होणे यामुळे मनस्ताप वाढतो. हरवलेल्या सामानाची भरपाई प्रवास विमा देतो. पॉलिसी मर्यादेपर्यंत हरवलेल्या वस्तूंचे मूल्य परत करतो. अनेकदा सामान पोहोचण्यास उशीर झाल्यास कपडे आणि प्रसाधनगृहे यासारख्या लागणार्‍या खरेदीसाठीच्या रकमेचा समावेश असलेल्या विम्यामध्ये भरपाई देखील मिळते.

पासपोर्ट हरवल्यास विमा कवच

प्रवास विमा पॉलिसी निवडताना आंतरराष्ट्रीय प्रवाशांसाठी पासपोर्टसाठी कवच निवडणे आवश्यक आहे. जर तुमचा पासपोर्ट हरवला किंवा चोरीला गेला तर, हे कवच डुप्लिकेट पासपोर्ट मिळविण्यासाठी आर्थिक सहाय्य प्रदान करते. ज्यामध्ये पुनर्वित्त शुल्क आणि आपत्कालीन मदत यांचा समावेश आहे. तसे विमा कवच नसेल तर परदेशात पासपोर्ट बदलणे खर्चिक आणि मनस्ताप देणारे ठरू शकते.

वैयक्तिक दायित्व कवच

अपघात कुठेही होऊ शकतात. जर एखाद्या प्रवाशाने अनावधानाने दुसर्‍याच्या मालमत्तेचे नुकसान केले किंवा तिसर्‍या पक्षाला दुखापत केली तर वैयक्तिक दायित्व कवच कायदेशीर खर्चापासून संरक्षण आणि भरपाईचे दावे प्रदान करते. यामुळे प्रवाशांना अनपेक्षित घटनांमुळे मोठ्या आर्थिक भाराचा सामना करावा लागत नाही. व्यापक प्रवास विमा योजनेचा पर्याय निवडल्यास विविध प्रकारच्या जोखमींपासून संरक्षण मिळते. त्यामुळे प्रवासी प्रवासाचा आनंद आत्मविश्वासाने घेऊ शकतात.